Scheelzien en lui oog zijn neurovisuele ontwikkelingsstoornissen. De symptomen en functionele problemen van zulke neurologische aandoeningen verschillen van geval tot geval maar vertonen ook opvallende gelijkenissen. Om die reden zijn niet alle symptomen in onderstaande lijst op iedereen van toepassing. Maar iemand die scheel ziet en/of lui oog heeft, zal zich zeker herkennen in een subset van deze symptomen.
- Geen stereo- of dieptezicht
- Wazig, onstabiel zicht
- Vermoeide ogen / rode ogen
- Dubbel zien
- Een beperkt gezichtsveld / beperkt perifeer zicht / enkel met één oog zien of alterneren (afwisselen) tussen beide ogen
- Lichtgevoeligheid (fotofobie)
- Concentratieproblemen (ADD/ADHD-achtige symptomen)
- Lees- en leerproblemen
- Moeilijkheden bij het verwerken en onthouden van visuele informatie. Het normaal richten en bewegen van de ogen en het aanhouden van een stabiele blik zijn te vermoeiend om zich goed te kunnen concentreren op wat men ziet. Soms leidt het slecht uitgelijnd zijn van de ogen ook tot het zien van tegenstrijdige beelden en visuele verwarring.
- Het visuele crowding-effect (vervorming en samenklitten van letters of andere tekens tijdens het waarnemen) is, zeker bij kinderen, een vaak over het hoofd gezien en niet vastgesteld symptoom van lui oog.
- Onevenwichtige integratie van de zintuigen. Als het visuele zintuig niet optimaal functioneert, kan men overgevoelig worden voor geluid of aanraking. Het is belangrijk een onderscheid te maken tussen visuele ontwikkelingsstoornissen en autisme om optimaal te kunnen behandelen.
- Het aannemen van een abnormale lichaamshouding in de zoektocht naar visueel comfort en visuele stabiliteit. Soms kan een beperking in de oogbewegingen gecompenseerd worden door een abnormale hoofd- of lichaamshouding. De visuele beperking moet best zo snel mogelijk behandeld worden om chronische rug- of andere (pijn)klachten te voorkomen.
- Vaak tegen objecten en deurlijsten aanbotsen
- Onhandigheid / gebrekkige oog-handcoördinatie
- Problemen bij het rijden / navigatieproblemen / mobiliteitsproblemen
- Evenwichtsproblemen / duizeligheid
- Misselijkheid / wagen- en reisziekte
- Oververmoeidheid / Langzaam herstellen van vermoeidheid
- Hoofdpijn / kaakpijn / gezichtspijn door verkramping in een poging de ogen onder controle te houden en beter te zien.
- Veel van bovenstaande symptomen worden vaak niet in beschouwing genomen, of bestempeld als onbehandelbaar, als men het heeft over binoculaire ontwikkelingsstoornissen zoals scheelzien en lui oog. Toch kan een subset van die symptomen het deelnemen aan het academische, professionele en maatschappelijke leven ernstig verstoren. Die beperkingen kunnen gepaard gaan met emotionele en psychologische problemen zoals verminderd zelfvertrouwen, angststoornissen, depressie en zelfs zelfmoordgedachten.
Na lang zoeken vond ik eindelijk deze side.
Ik heb lang scheel gezien met een oog en als kind is het verwaarloosd. De eerste operatie kreeg ik pas toen ik17 was en na 7 operaties is het niet meer zichtbaar. Het heeft bij mij geleid tot blijvende arbeidsongeschiktheid, dat had ook te maken met de psychische gevolgen van mijn slechtziendheid. Niet kunnen doen wat ik graag wilde. Ik heb me daardoor niet goed kunnen ontwikkelen met als gevolg meerdere ernstige depressies met suïcidale gedachten. Ik heb twee zoons, die zich gelukkig wel goed hebben kunnen ontwikkelen. Dat was voor mij de voornaamste reden om niet uit het leven te stappen, ik was moeder en verantwoordelijk voor hen. Ik ben wel op zoek gegaan naar oplossingen, dat was niet makkelijk, want ik vond weinig begrip en als dooddoener kreeg te horen je moet er maar mee leren leven of wees blij dat je niet in een rolstoel zit. De gevolgen van mijn visuele beperking werden aangezien als autisme, wat me nog steeds woedend maakt, want het is een volledige ontkenning van wat er werkelijk aan de hand was en is. Ieder mens heeft behoefte aan erkenning. Gelukkig heb ik een goede huisarts die het wel snapt, omdat hij mijn jeugd begrijpt en hoe het was om met een verbaal – en fysiek gewelddadige vader te moeten opgroeien. Er werd bij mij NAH geconstateerd, ontstaan door de vele harde klappen op mijn hoofd door mijn vader die om een onbenulligheid er op los kon slaan. Op mijn 48 ste ben ik voor het laatst geopereerd aan mijn rechteroog, waardoor het scheelzien niet meer zichtbaar is. Deze arts was zeer kundig en ervaren en begreep ook heel goed de psycho/sociale gevolgen van mijn beperking. Dit heeft de kwaliteit van mijn leven sterk verbeterd .waardoor mijn straatvrees is afgenomen. Het is goed om te horen hoe zoiets is voor anderen met hetzelfde probleem. Heel herkenbaar en het maakt minder eenzaam. Ik herken ook bijna alle symptomen die in dit artikel benoemd worden. Ik heb er zolang in mijn eentje mee moeten worstelen.
Vriendelijke groet, Nina
Dag Nina,
Dank voor het bericht. Heftig verhaal! Ik heb ook dicht bij zelfmoord gestaan. Artsen en oogartsen weten vaak niet wat voor een impact scheelzien kan hebben op hoe je dagelijks functioneert en ziet. In het Nederlands is het ook vaak niet gemakkelijk de juiste informatie te vinden. Daar proberen we iets aan te doen. Voor mij persoonlijk heeft het boek Diepte Leren Zien, buiten meer inzicht in de problematiek en een potentiële oplossing, ook voor loutering gezorgd. Ik kan het je ten zeerste aanraden. Ik hoop dat je nu een zekere vorm van rust vindt na al die jaren van strijd.
Al het beste,
Michael